‘Hoe meer, verschillende, ogen we voor dezelfde zaak weten te gebruiken, des te vollediger zal ons begrip van deze zaak zijn’ (Nietzsche, 1887). Het ene perspectief weegt bij voorbaat niet zwaarder dan het andere. Maar het helpt wel om zaken vanuit verschillende gezichtspunten te bekijken en pas dan een keuze te maken voor een volgende stap.

Een kleine anekdote die ik laatst las, illustreert wat ik bedoel. Een boer en een wetenschapper zitten in een auto. De boer kijkt naar buiten. ‘Kijk, de schapen zijn geschoren’ zegt hij. De wetenschapper vraagt ‘Helemaal? Weet je het zeker?’. De boer antwoordt: ‘Ja, dat zie je toch.’ De wetenschapper antwoordt: ‘Dat zou ik niet een, twee, drie durven te zeggen. Ik zou zeggen, de kant die we zien is in elk geval geschoren, of dat voor de andere kant ook geldt is nog maar de vraag’.

Volgens Nietzsche (1844-1900) leven wij mensen in een schijnwereld die we als waarheid beschouwen. Ik deel zijn mening. We houden zelf de illusie in stand dat er maar één manier is om te kijken. De mens leeft als een ‘Eckensteher’. Letterlijk: iemand die in een hoek staat. Vanuit die hoek heb je maar een beperkt gezichtsveld: je kijkt met die hoek in je rug. Dat is de context van je blikveld. Alleen door die hoek te veranderen, verander je ook het perspectief.

Voor Nietzsche is leven niet alleen in die hoek blijven staan, maar er juist vandaan komen en bewegen: gissen en proberen, met de kans op vergissen en mislukken. En daar voeg ik heel graag aan toe: en bereid zijn om te leren!